رم و قاهره جزو معدود شهرهای جهان هستند که از سه هزار سال قبل تا کنون همواره مرکزیت و اهمیت خود را حفظ نموده اند بنا براین در این دو شهر آثاری از دوره های مختلف تمدن می توان یافت. در حالیکه در تمدن ایرانی مرکز و پایتخت ها همواره در حال جابجایی بوده اند روزگاری استخر و پارس، زمانی شوش و در دوره ای شهرهایی دیگر رونق داشته و سپس بکلی از رونق افتاده و حتی قرنها خالی از سکنه شده اند.
موزه‌ واتیکان ساختمانی در داخل کشور واتیکان است که شامل چند مجموعه موزه‌ است و از بخش های متنوعی تشکیل شده و آثاری را از تمدنهای مختلف در بر دارد بخش اصلی آن از هنر عمومی و تندیس‌ها و پیکره‌های بسیاری تشکیل شده و آثار هنری بسیاری از کلیسای کاتولیک روم را به نمایش گذاشته است. پاپ جولیوس دوم این موزه‌ها را در قرن شانزدهم تأسیس کرد. سالانه از این موزه بیشتر از 5 میلیون نفر بازدید می کنند ورودی برای هر نفر 14 یورو است بخش اصلی درآمد واتیکان از این موزه تامین می شود.
موزه‌ واتیکان معروف به Musei Vaticani اکتبر 2006 پانصدمین سالگرد تأسیس خود را با گشایش دائمی حفاری قبرستان واتیکان جشن گرفت. امروزه مجموعه موزه واتیکان ترکیبی از موزه‌ها و گالری‌های مختلف پاپی هستند که تحت حمایت پاپ کلمنت چهاردهم (1769-1774) و پاپ پیوس ششم (1775-1799) آغاز به کار کردند.
قسمت موزه پروفین لاتران دربرگیرنده تندیس‌های باستانی (به ویژه تابوت‌های سنگی مرمر یک دست) و سنگ نوشته‌هایی از دوران مسیحیت باستانی است. در سال 1910 و دوران پاپی سنت پیوس دهم (1903-1914) گالری سنگ‌شناسی عبری در داخل موزه پیوکریسشن شکل گرفت که دربرگیرنده 137 سنگ نوشته عبری از گورستان‌های باستانی در رم است و بعدها توسط پاپ ژان بیست و سوم (1958-1963) از قصر لاتران به ساختمان داخلی واتیکان منتقل و در سال 1970 افتتاح شد. این موزه همچنین دربرگیرنده مجموعه مختلفی از پرده‌های منقوش و قالیچه‌نماهایی از قرن پانزدهم و هفدهم و همچنین مجموعه‌ای از نقشه‌ها و نقاشی‌های مختلف ایتالیا است.
بخش تاریخی موزه واتیکان نیز در سال 1973 پایه‌گذاری شد که دربرگیرنده مجموعه‌ای از پرتره‌های پاپی و اشیاء سپاه نظامی پاپی و همچنین اشیایی برای مراسم و تشریفات خاص است که دیگر استفاده نمی‌شود. موزه اتومبیل و کالسکه نیز بخشی از موزه تاریخی واتیکان است.
شهر واتیکان با دو کیلومتر طول و هزار نفر شهروند- کوچکترین کشور مستقل جهان- در سال ۱۹۲۹ طبق عهدنامه لاترن (Lateran Treat) تأسیس شد. کشور و یا به عبارت بهتر" شهرک واتیکان" تقریبا در مرکز شهر رم واقع شده است. این شهر مانند ارگ و یا قلعه توسط دیوارهای مربوط به قرون وسطایی احاطه شده است و ۶ دروازه دارد.
کشیش ها و پدران روحانی برای چندین قرن مانع هر گونه بروز خلاقیت و هنر بودند آن دوره سیاه تاریخی بنام قرون وسطی یادآور حوادثی مانند دادگاههای تفتیش عقاید، سوزاندن و کشتن بود محاکمه گالیله و سوزاندن جرنوبرنادو نمونه هایی از این رویدادهای سیاه است که بار سنگین آن را برای همیشه واتیکان بردوش دارد اما با ظهور دوره نوگرایی، هنر در همه زمینه بویؤه در نقاشی و ترسیم ، شکوفایی یافت تعدادی ازمعروفترین هنرمندان و معماران دوره رنسانس ایتالیا برای ساختن بناهای واتیکان توسط پاپ به کار گماشته شده بودند.
مهمترین و حیرت انگیزترین عمارت، تالار اجتماعات کلیسای سنت پیترز است. این عمارت به عنوان مرکز جهانی عبادت کاتولیک های رم بین قرنهای ۱۵ و ۱۷ توسط معماران بزرگی مانند بارمانت، میکل آنژ و جیان لورنزو برنینی طراحی شده است. شهر واتیکان به خودی خود از تاریخ فرهنگی قابل‌توجهی برخوردار است. ساختمان‌هایی چون سینت‌پیتر باسیلیکا و کلیسای سیستین از زیباترین آثار هنری جهان است و آثار ارزشمندی از هنرمندان بزرگ تاریخ رنسانس چون میکل آنژ و بوتیچلی را در خود جای داده است.
کتابخانه واتیکان و بخش های متنوع موزه آن حاوی اطلاعات تاریخی است که به لحاظ علمی و فرهنگی بسیار ارزشمند است. در سال 1984 سازمان جهانی یونسکو، تمام شهر واتیکان را در فهرست مناطق تاریخی خود ثبت کرد و تنها نمونه‌ای است که در آن کل یک کشور به‌عنوان اثری تاریخی ثبت می‌شود. در موزه واتیکان نیز آثاری از تمدن پارسی وجود دارد. کتیبه ای در مورد فتح مصرتوسط کمبوجیه (525 قبل از میلاد) که به خط هیروگلیف بر روی مجسمه بدون سر متعلق به پسر کاهن بزرگ معبد " سایس " میباشد و در آن چنین حک شده است:
"هنگامیکه کمبوجیه شاه بزرگ و شاه تمام کشورها به مصر آمد, با او مردان بسیاری از کشورهای مختلف بودند. او در این کشور به تمامی مصر به پادشاهی یافت .( مصر علیا و مصر سفلی ) ... سپس پادشاه به معبد سایس رفت و در برابر الهه نیت به خاک افتاد ... او مرا پزشک بزرگ نامید و من به دستور پادشاه, زمین های خوب به کاهنان دادم ,کودکان را غذا دادم ,کارهای سودمند برای تنگدستان و یتیمان انجام دادم و ... .
در این موزه همچنین سه کره جهان مربوط به سالهای 1560 تا 1800 وجود دارد که اگرچه در آنها همچون سایر نقشه های قرون 16 و هفده ، قاره آمریکا و اقیانوسیه وجود ندارند اما در هر سه کره نقشه ایران با نام پارس و معادل لاتین خلیج فارس( سینوس پرسی) وجود دارد یک نقشه نیزبرروی چرم به سبک نقشه های باستانی بطلمیوسی وجود دارد که در آن نیز معادل خلیج فارس (سینوس پرسی) وجود دارد یک نقشه بر روی چرم وجود دارد که کار هنرمند لئوناردو داوینچی است نام ایران را با نام امپراتوری پارس دارد. بجای نام دریای احمر نام" خلیج عربی" با جوهر بسیار کم رنگی نوشته شده ولی در محل خلیج فارس نوشته ای قابل دیدن نیست و اگر نامی هم نوشته شده در حال حاضر بکلی ناخوانا شده است. اصولا نقشه های فعلی موجود در جهان قدمتی بیشتر از 500 سال ندارند حتی آنهایی که بر اساس نقشه های بطلمیوس و نقشه نگاران باستان ترسیم شده اند مربوط به همین 5 قرن اخیر هستند و اصل هیچیک ازنقشه های منسوب به علمای یونان و رم در اختیار نیست.
امروزه شما قادر هستید حتی کوچه و خانه خود را بر روی نقشه جهان(گوگل ارث) پیدا کنید اما اصولا نقشه ها تا قرن هفدهم کشورها و حتی قاره های مفقوده دارند و حتی درنظرجغرافی نویسان مسلمان نیز جهان همچون سینی است که انتهای آن سلسله جبال قاف قرار دارد و در پای این رشته کوه، دریای محیط گسترده است و عالم نیز فرا تر از 7 دریا و 7 خشکی و 7 آسمان نیست.
هر چند بعضی از آن نقشه ها از نظر هنری بسیار ارزشمند است اما تا چند سال قبل اینگونه نقشه های جغرافیایی در کتابخانه ها نگهداری می شدند. به تازگی تعدادی از موزه ها به اهمیت موضوع پی برده و نسبت به نمایش نقشه ها نیز اقدام کرده اند. اولین موزه اختصاصی نقشه های جغرافیایی " موزه والترز" در بالتیمور( شیکاکو) است که دیماه امسال با برگزاری جشنواره نقشه و با نمایش 20 هزار نقشه افتتاح گردید. در این موزه 800 نقشه اصلی وجود دارد. این جشنواره نقشه با کمک "باری ماکلین" بزرگترین دارنده نقشه در جهان( 20 هزار نقشه) و با همکاری بخش تاریخ کارتوگرافی دانشگاه ویسکونسین و موسسه هنر شیکاغو برگزار و تا سه ماه آینده نمایش عمومی ادامه دارد.

تاریخ واتیکان
در سال ۱۸۷۰ میلادی با ورود سپاهیان «گاریبالدی» به رم ، حکومت متحد ایتالیا پاپ را برای واگذاری ابنیه، املاک و دارایی های مربوط به کلیسا شدیداً تحت فشار گذاشت و او در اعتراض خود را در محوطه واتیکان محبوس کرد. این وضعیت تا ۱۱ فوریه ۱۹۲۹ میلادی که قرارداد «لاتران» میان «بنیو موسولینی» رئیس دولت وقت ایتالیا و پاپ «پی یازدهم» امضا شد، ادامه یافت. در چارچوب این قرارداد بود که واتیکان به عنوان دولتی مستقل و حاکم بر خود اعلام موجودیت کرد و پاپ نیز متقابلاً دولت ایتالیا را به رسمیت شناخت و پاپ رسما از دخالت در امور حکومت منع شد.
درحال حاضر واتیکان با حدود ۱۷۰ کشور جهان دارای روابط دیپلماتیک است و حدود ۱۳۰ کشور جهان نیز دارای سفیر نزد دولت واتیکان هستند. واتیکان همچنین در اکثر سازمانهای بین المللی از جمله سازمان ملل دارای نماینده رسمی به عنوان ناظر و در برخی نیز دارای حق رأی است.
پاپ رهبر واتیکان است و واتیکان به‌عنوان مرکز حکومت مذهبی کلیسای کاتولیک محسوب می‌شود. یک نفر نیز به عنوان فرماندار وظیفه‌ای شبیه یک شهردار و یا مدیر اجرایی را برعهده دارد.
تقریباً کل جمعیت 932 نفری واتیکان از جامعه روحانیت هستند و درون محوطه محصور شده آن زندگی می‌کنند. تمام ساکنان این شهر شامل رجال و مقامات عالی‌رتبه، کشیش‌ها، راهبه‌ها و گارد امنیتی سوییسی، کاتولیگ هستند. در واقع شهر مرکز روحانیت و مذهب رم محسوب می‌شود. علاوه بر آن حدود 3 هزار کارگر در شهر فعالیت دارند که خارج از حصار آن زندگی می‌کنند.