این موزه بیشتر به عرصه 150 هزار اثر مربوط به تمدن رود نیل اختصاص دارد که 136 هزار قطعه آن به تمدن فراعنه مربوط می شود.این موزه در سال 1858 تاسیس شده و در سال 1906 به ساختمان دو طبقه فعلی منتقل شده است. اما دولت مصر قصد دارد ساختمان عظیمی را با استفاده از کمک های بین المللی برای این موزه بنا کند. مصر سال 2002 موفق شد ساختمان کتابخانه عظیم اسکندریه را که تما ما با جذب کمک ها و مساعدتهای خارجی بنا شده بود را افتتاح نماید. تمدن مصر تنها تمدن قدیمی است که آثار آن دست نخورده به بشر امروزه رسیده است علت این امر به دو عامل برمی گردد. یکی اینکه مردگان مصری تمامی اشیاء قابل حمل وابزارهای خود را به ارث می بردند وآنها را همراه مردگان دفن می کردند حتی بگونه ای آنها را دفن می کردند که هرگزدزدان به آن دست پیدا نکنند.
وم اینکه در مصرباران بندرت می بارد و آثار تمدنی تخریب نمی شود ازتفاوت شدید سرما و گرمای (که عوامل مهم تخریب بناها هستند) همانند آنچه در فلات ایران وجود دارد نیز خبری نیست. بطور مثال قبر فرعون توتآن خامون وقتی کشف شد 3500 شی و وسائل زندگی وی بدون کوچکترین آسیب دیدگی بگونه ای که گویی تنها چند ماه از دفن آنها گذشته است یافت شدند. ماسک یا اسکلت طلایی این فرعون که روی جنازه اش کشیده شده بود گرانترین اثری است که تا کنون در جهان کشف شده است. آن هنگامیکه حکام کشورهای اسلامی هیچ ارزشی برای آثار باستانی قائل نبودند اروپائیان با دقت و حوصله این آثار را به همراه خود بردند.
در سال 1855 فردی بنام ماكسمليان النمسوى از عباس پاشاحاکم مصردرخواست نمود که به او تعدادی از این آثار را بدهد و عباس پاشا(پادشاه) تمامی اشیاء باستانی موجود را به وی بخشید. کم کم پای دیگرعتیقه فروشان اروپایی به مصر باز شد و هزاران قطعه بی نظیر از مصر به فرانسه و لندن منتقل گردید. موزه قاهره دربرگیرنده بزرگترین مجموعه افراد مومیایی شده است. اسکلت مومیایی 27 فرعون بخشی از مومیایی هایی است که در این موزه نگهداری می شود. در طبقه همکف این موزه کتابخانه ای ویژه کتابهای مصر شناسی وجود دارد حدود 4 هزارجلد کتاب که مصر شناسان سراسر جهان تا کنون نوشته اند در اینجا نگهداری می شود.
در موزه قاهره چند اثر پارسی نیز وجود دارد. در كاخ هاى تخت جمشيد و شوش نیز نشانه هنر حجاران مصرى را به آسانى رديابى مى توان كرد در ساختمان قصر(کی سر) تخت جمشيد و شوش نشانه هنر آنها را در اين دو پايتخت هخامنشيان به وضوح مى توان رديابى كرد. پیکره سنگی داریوش که اکنون در موزه ملی ایران است در مصر توسط حجاران هنرمند مصرى ساخته شده و به شوش حمل شده و در دروازه شهر نصب گرديده بود.
اخيراً نيز يك قلاب مفرغى همراه با كتيبه اى به نام «خشايارشا» در مصر كشف شد كه بنابر نوشته روى اين شىء، آن را جهت نگهدارى جايگاه مجسمه يا بخشى از مبلمان مقدسى كه شاه هخامنشى به يك معبد مصرى هديه كرده بود، به كار مى بردند. در معبد «كارناك» نيز چند قطعه سنگ مربوط به هخامنشيان( جمشیدیان) شناخته شده كه نشانه احترام و تقديس شاه هخامنشى به معابد مصرى است.
مجموعه كتيبه هاى هيروگليف يافت شده در وادى «حمامات» منسوب به «اتى ى وهى» ـ Ethiavahi كه در زمان سلطنت داريوش اول ـ خشايارشا ـ و اردشير اول، در سالهاى ۴۷۶ ـ ۴۷۳ پ. م نوشته شده، اسناد معتبرى از تعامل و تفاهم ايران و مصر است. در اين اسناد «خشايارشا» همچون «ارباب دو كشور» مورد خطاب واقع شده است [شاه دو كشور، پسر رع (خداى مصرى) صاحب ديهيم ها كه جاودان زنده بماناد]. اين همان عبارتى است كه بر روى چند گلدان سنگى يافت شده در پرسپوليس و شوش نيز آمده است.
در اواخر سده ششم پ. م داریوش دستور حفر ترعه ميان نيل و درياى سرخ را مى دهد و به يادبود اين كار عظيم و مهم يك لوحه سنگى به چهار خط و زبان (ميخى فارسى باستان ـ عيلامى ـ بابلى و مصرى) در نزديكى ترعه به يادگار مى گذارد.
اين لوحه در سال۱۸۶۶ ميلادى ضمن حفر كانال سوئز( سوس)كنونى در محلى به نام «شلوف الترابه» در ۳۳ كيلومترى كانال و با فاصله كمى از ترعه سوئز كشف شد.
روى اين لوحه سنگى نقش دو نفر حجارى شده و در وسط نام داريوش حك شده است. در طرف راست لوحه دو كتيبه همچون اكثر كتيبه هاى هخامنشى به سه زبان و خط فارسى باستان ۶ سطر ـ عيلامى ۴ سطر ـ بابلى سه سطر نقش گرديده است. كتيبه دوم حاوى اطلاعاتى در مورد حفر كانال با متن فارسى باستان در ۱۲ سطر و زير آن عيلامى كه تنها ۷ سطر آن بيشتر باقى نمانده و بقيه با متن بابلى كه شايد زير خط عيلامى بوده، از بين رفته است. طرف ديگر لوح كتيبه مفصل ترى به خط و زبان مصرى (هيروگليف) . ترجمه مطالب مندرج در لوحه به شرح زير است:
بند اول: خداى بزرگ است اهورا مزدا كه اين سرزمين را آفريد ،كه آسمان را آفريد، كه انسان را آفريد، كه شادمانى را به بشر داد. داريوش را به شاهى برگزيد.داريوش را شاه سرزمينى كرد كه پهناور است و اسبان و مردان خوب دارد.
بند دوم:منم داريوش شاه، شاه شاهان، شاه كشورهايى كه از تمام نژادها مسكون است. شاه اين سرزمين پهناور تا آن دوردست ها، پسر ويشتاسپ هخامنشى ( جمشیدی).
بند سوم:من پارسى هستم. به همراهى پارسيان مصر را فتح كردم. فرمان دادم اين آبراهه را حفر كنند. از «پى رو» نيل كه از مصر جارى است تا دريايى كه از پارس بدان روند.اين ترعه كنده شد، چنانكه فرمان داده بودم و كشتى ها از مصر به وسيله اين راه آبى به سوى پارس روانه شدند، كتيبه دوم فقط حاوى بند اول و دوم متن فوق الذكر است و فقط تفاوت هاى اندكى دارد.
هنگامیکه این نگارنده از موزه قاهره بازدید نمود در طبقه دوم موزه یک سنگ نوشته میخی پارسی وجود داشت بدون هیچگونه ترجمه تنها نوشته شده بود سنگ نوشته مربوط به داریوش ، این سنگ نوشته که سنگ خارا نارنجی است بخش اصلی نوشته های خط میخی آن بکلی از میان رفته بود. گمان می کنم این سنگ نوشته میخی تا کنون ترجمه نشده است. در طبقه اول موزه یک نقشه بزرگ مربوط به 1906 در محل پلکان راهرو بطرف طبقه دوم موزه نصب شده که در آن خلیج فارس وجود دارد. در کتابخانه اسکندریه نیز یک نقشه رنگی منحصر به فرد منضم به یک کتاب مربوط به 200 سال قبل قرار دارد که نقشه خلیج فارس را با نام اصلی و با جوهر زعفرانی ترسیم کرده است. این کتاب و نقشه آن ثبت آثار جهانی یونسکو شده است.
«على سامى» در كتاب خود «تمدن هخامنشى» مى نويسد كه جمعاً ۱۱۷ اثر ايرانى و هخامنشى به خط مصرى (هيروگليف) و «دموتيك ـ Demotique، خط ديوانى و ادارى مصريان قديم بر روى سنگ و لوح و مهر ومهره و ظروف سنگى و فلزى تاكنون كشف شده كه بيشترين آنها مربوط به زمان داريوش اول و خشايارشاه است