زان وانگ

تمرکز مفهومی مجسمه‌های زان وانگ

در آثار زان وانگ1 نوعی حرکت مداوم و ثابت (حرکتی وفادار) وجود دارد. مجسمه‌های او می‌تواند هم‌پای نسبت رو به رشد فرهنگ و اقتصاد جهانی حرکت کند یا می‌تواند... کُند باشد، مثل اولین حرکت آب در یک دره وسیع. این مجسمه‌ساز مفهومی چینی زندگی‌اش را بر مدل‌سازی گذارده که حرکت بین موقعیت‌های تاریخی و معاصر و بین زندگی روزمره ساده و عملکردها و تفکرات متغیر را آسان می‌کند. زمانی که برای آثار وانگ صرف می‌شود، به بیننده اجازه می‌دهد، جنبش‌های عظیم فرهنگی را مشاهده کند، در حالی که لحظه‌های مجزا را برای انعکاس شخصی‌اش حفظ می‌کند. در حقیقت، بیننده برای هر تغییر جداگانه نقطه دیدش را بارها و بارها عوض می‌کند.
گالری هاینس در سانفرانسیسکو، اخیراً نمایشگاهی از صخره‌های اسکولار2 وانگ را، هم‌زمان با در کوهستان طلا: مجسمه‌هایی از رشته کوه‌ها از زان وانگ، در موزه هنر آسیای سانفرانسیسکو، برپا کرد. با توجه به کوهستان خیالی در چین، صخره‌های اسکولار در باغ‌ها و حومه شهر، به عنوان دوباره‌سازی نمادهای طبیعت در مکان‌های شهری، قرار داده شد. خود صخره‌ها به بخشی از مراقبه (مدیتیشن) تبدیل می‌شود و ممکن است در کنار گیاهان و دریاچه‌های کوچک قرار داده شوند تا یک صحنه ایده‌آل از طبیعت را در یک ساختار محیطی القا کند. وانگ سنگ‌ها را انتخاب می‌کند و با ورقه‌هایی از استیل می‌پوشاند و آن‌قدر چکش‌کاری می‌کند تا ورقه استیل فرم و بافت دقیق سنگ را به خود بگیرد. سپس ورقه‌ها به هم متصل و براق می‌شوند تا بدرخشند و یک نمونه سبک و بی‌وزن از سنگ اصلی به دست بیاید. وانگ تعداد زیادی از سنگ‌های اسکولار ساخته است (به اندازه سی سانتیمتر که در کف دست جا می‌گیرد). صرفنظر از اندازه، تأثیر واضح است: این تکه‌های تمام شده یک ا تحاد نامفهوم و پیچیده از مواد زیبا و فرم را بازنمایی می‌کنند. به عبارتی، رابطه ما را با سنت قدیمی و نیاز ما را دراستفاده از ابزار تفکرآمیز برای فرار از فرهنگ‌های شهری، که خیلی سریع می‌سازیم، ویران می‌کنیم و دوباره می‌سازیم، به مبارزه می‌طلبید.

علاوه بر این، آثار حجمی در گالری هاینس، مجموعه‌ای از عکس‌ها را، که به نوعی مکانی سوررئال را ثبت کرده، اضافه کرده است. تصاویر بیضی حس تحریف شده‌ای از صلح و سکوت را آشکار می‌کنند، تقریباً شبیه عکس‌های فوری از چیزی که ناظر می‌بیند، وقتی به سطح‌ درخشنده مجسمه‌های وانگ خیره می‌شود. این عکس‌ها سنگ‌ها را جایی قرار می‌دهند (در باغ‌های ما، در اجتماع‌های ما) و مطمئناً خیلی با اهمیت‌تر، آن‌ها در آینده تجربه بازدید را فعال می‌کنند.
وانگ صخره‌های اسکولار را نه به انتقادی از سنت تبدیل می‌کند و نه به عنوان حیله‌ای برای استفاده در پایان‌های نوستالژیک. او به عمل تمرکز و دستاوردهای سنتی‌اش احترام می‌گذارد، به همان اندازه که تغییرات عظیم و مشابه‌سازی نهایی از فضای شهری چین را درک می‌کند. وی مواد خالص، فرم‌های طبیعی و بنیادهای بی‌عیب و نقص را اظهار می‌کند تا نکته‌ای را آشکار کند که ما در تقابل تجربیات فیزیکی با آزمایش هامان متوجه می‌شویم.
برای مجسمه‌هایی از رشته کوه‌ها وانگ در ناحیه گ لد کانتری به کالیفرنیای شمالی سفر می‌کند. در اواسط و اواخر سده نوزده، عده زیادی از مهاجران چینی، که در جستجوی بخت خود به آنجا رسیدند، فقط با موقعیت کاری برده‌وار و تبعیض نژادی رسمی شده و خشن مواجه شدند. همان‌طور که رُز سانفرانسیسکو در بالای خلیج، روی شانه‌های چینی‌ها ساخته می‌شد، فرهنگ چینی ریشه دواند و نجات یافت. وانگ سنگ‌ها را نزدیک رودخانه یوبا جمع کرد، در دهانه‌های معادنی که خیلی قبل‌تر حفر شده‌اند و سپس رها شده‌اند، و یک المثنی از هر یک با استیل براق ساخت ـ یک تصویر آینه‌ای از سنگ‌هایی که در یک زمان در ناامیدی برای بخت‌های غیرقابل شمارش جمع شده بودند (شاید هر یک از این سنگ‌ها نماد یک مهاجر چینی است که روزی در این معادن کار می‌کرده است).
این سنگ‌های جفت ـ نمونه اصلی و هم نمونه مجسمه وانگ ـ با ظرافت دیوارهای مرکزی چیدمان را به هم می‌دوزد؛ یک بازسازی بسیار دقیق از ساختمان‌های سانفرانسیسکو با ظروف وارد شده از چین، سرجمع، تأثیرات هم جالب توجه بودند، هم تکان دهنده. این کار به شکل ساده‌ای از هم باز شده است تا پل گلدن گیت، که از رنده‌های پنیر و تنگ‌های آهنی ساخته شده بود، دیده شود. زاویه دید، نمای کمابیش نزدیکی از اهالی سانفرانسیسکو را روشن کرد: آنان می‌توانند به شهرشان، که مانند یک ضیافت در مقابل آن‌ها برپاست، نگاه کنند.
ایستادن در مقابل یا نسبتاً از بالا؛ چیدمان فقط لحظه‌ای برای تأمل را پیشنهاد نمی‌دهد، بلکه همچنین تمرینی است در مفهوم. این نمونه‌های ظروف آشپزخانه انتقال حجیمی را در محصولات چینی نشان می‌دهد، از نوعی سرامیک مخصوص فرهنگ و جغرافیای چینی تا تجارت انبوهی در وسایل ارزان و بی‌نام صادراتی. این ظروف ارزان و ابزار برای بازسازی سانفرانسیسکو است ـ شهری که به‌دست سرپرست‌های چینی گلدن مونتین نامیده می‌شد ـ شهری که در سال‌های 1800 بر طلا بنیان گذارده شد و امروز با املاک و فناوری جاودانی شده است.
در کاتالوگ نمایشگاه، جف کلی ـ موزه‌دار ـ درباره عظمت و سادگی چیدمان وانگ توضیح می‌دهد: «همه تصاویر ـ ترکیبات بصری‌شان ـ وسیع و عالی است، شبیه آن شهر افسانه‌ای. اما، این حس وسعت در تکراری ظاهراً بی‌پایان از جزییات بی‌اهمیت پیدا شده است. درخشش دیگر دنیایی این منظره عریض قوری‌ها و قوطی‌ها کنتراست تیزی دارند با حجم عادی و حتا پست ظروف آشپزی و غذاخوری که این اثر را می‌سازد.»
وانگ از ما نخواسته تا میان حقیقت و تقلید یا بدنامی (مرز بین طبیعتی که تجربه می‌کنیم و چیزی که بازسازی می‌کنیم) بایستیم. برعکس، او از ما خواسته تمرکزمان را زیاد کنیم تا تفاوت بین این دو را بهتر ببینیم. با سعی و کوشش و حجم دادن به فرم‌های سنگ‌های اسکولار و با، بازسازی شهر هامان با کاسه‌ها، چاقوها با سعی و کوشش و حجم دادن به فرم‌های سنگ‌های اسکولار و با، بازسازی شهر هامان با کاسه‌ها، چاقوها، ظروف او ما را در مقابل واقعیت‌های شهری‌مان قرار می‌دهد: حرکت‌های پایدار، ساختار و نوسازی،... هر بار که ما را در برابر مجسمه فریبنده‌اش قرار دهد.
آثار وانگ بدون بدبینی به بشر یا حس برتری خلق و ظاهر شده‌اند. او از ناظران می‌خواهد که با دانستن معنا در اثر شرکت کنند. وانگ در طول زندگی‌اش در حال حفر زمینی است که ما روی آن ایستاده‌ایم، فرهنگ‌هایی که ما پیدا می‌کنیم و تأثیر تاریخی‌مان بر هر دو. آثاری که در سانفرانسیسکو به نمایش گذاشته شدند، تنها نمونه (تراشه) کوچکی از سنت بزرگی است که زان وانگ ساخته است؛ حرکتی کوچک در زمان.
پی‌نوشت:
1. Zhan Wang
2. کلمه اسکولار به معنی ادیب و طالب علم است. به علت اسم خاص بودن برگردان نشد.
منبع:
Sculpture. July/ August 2008