اُرس فیشر

اُرس فیشر (Urs Fischer)

مالیخولیای اشیاء روزمره
کار اُرس فیشر (Urs Fischer) به راحتی تن به طبقه‌بندی نمی‌دهد چرا که تمام انواع رسانه‌ها و منابع هنری را تجربه می‌کند. کار او شامل مجسمه، طراحی، نقاشی، اینستالیشن، متن، عکاسی و فیلم می‌شود. ژانرهایی که او انتخاب می‌کند طیف وسیعی را شامل می‌شود؛ از فرم‌های سنتی طبیعت بی‌جان‌ها، پرتره‌ها، منظره‌ها و فضاهای داخلی تا اشکال جدیدی هم‌چون اینستالیشن‌های متمایزی مثل «مادام فیشر» (2000-1999) که در آن کل کارگاه لندنش را به یک گالری منتقل کرد و رابطه بین هنر و زندگی را درهم شکست. ما در زمانی زندگی می‌کنیم که تحت سلطه فرهنگ نافذ اطلاعات هستیم، جایی که در آن دنایهای مجازی همان‌قدر حقیقی به نظر می‌رسند که خود حقیقت و حقیقت به کلاژی از اشیاء، مکان‌ها، فکرها، داستان‌ها، رابطه‌ها، آداب، طبیعت، خرده فرهنگ، مهندسی ژنتیک، طراحی، سیاست و فلسفه تبدیل شده که همه در کنار هم روی یک سطح تخت و بدون هیچ سلسله مراتبی چیده شده‌اند. فیشر مطالعه‌ای را آغاز کرده که در گفتگوی دائم با این ساختارها، مواد و واقعیت‌های اجتماعی است. کار او بیش از آن که تحت تأثیر یک امضای هنری شخصی باشد، از جریان پیوسته‌ی سوالاتی که به ساختارهای هنری و روابط و شیوه‌های عمل مربوط می‌شوند، شکل گرفته است. در واقع امضای هنرمند به خاطر کیفیت خاص و منسجم رفتار دگرگون‌کننده و تغییر شکل‌دهنده‌ او با مواد قابل تشخیص است.

فیشر مخالف شیوه متمایز، مشخص و کم‌وبیش یکسان برخورد با چیزهای مختلف است. مطالعات او روی ساختارها، رابطه‌ها، ترکیب‌بندی‌ها و پیامدهای هم هنر و هم واقعیت، گفت‌و‌گویی باز و نامحدود است اب طرح و نقشه‌ای نامحدود که با واکنش مخاطبین تقویت می‌شود و توسعه می‌یابد. زنان زیبا، گربه‌ها، میزها، نیمکت‌ها، صندلی‌ها، گلدان‌ها، شمع‌ها، پاکت‌های سیگار، فندک‌ها، ظرف‌های میوه، سرویس چای و قهوه، یخچال‌ها، لیوان‌ها، قفسه‌ها، اشیاء و سایه‌هایشان، صندلی‌ها و بدل‌های شکسته‌شان، اسکلت‌ها در موقعیت‌های خنده‌دار یا اروتیک، اشیاء و مجسمه‌های گرفتار فرآیند فیزیکی یا مات و مبهوت و خشک و منجمد در سیلاب وصف‌ناپذیر مواد، عناصر دائمی کارهای او هستند. ناپایداری یکی و حضور دیگری. همه چیز در آثار فیشر دست‌خوش تغییرها و جهش‌های مادی و جوهر است. او همیشه رویکردهای جدیدی به فرم، مواد و محتوا پیدا می‌کند و آن‌ها را در معرض جریان بی‌پایان بازجویی و استحاله قرار می‌دهد: یک صندلی، یک دیوار، یک سر، یک سایه... چیست؟
در دستان فیشر این اشیاء آشنا معمولاً به چیزهای عجیب و غریب، مرموز و خیالی تغییر ماهیت می‌دهند. برای مثال «پی‌پوسید» (1998) یک دیوار آجری بزرگ است که نشست می‌کند و از شکل می‌افتد چرا که پی آن میوه‌ها و سبزیجات در حال پوسیدن است. در Bix Kabinett Boffer (1998)، اسباب و اثاثیه تیره رنگ با دست‌خط‌هایی که نقل قول‌هایی از قطعات درخشان فیلسوفانه است، پوشیده شده‌اند و سایه‌هایشان که روی دیواره افتاده با مربای گل سرخ دوباره نقاشی شده‌اند که تعداد اشیاء حاضر را دو برابر می‌کند. ایده‌ها، متن‌ها و سوالات، شعرها و تصاویر معمولاً روی سطح اشیاء نگاشته یا سوپر ایمپوز می‌شوند تا ساختارهای سه‌بعدی را شکل دهند. در تعداد دیگری از کارها مثل «هنر تکه‌تکه شدن» (1998) لیوان‌ها، طبقه‌ها، میزها، صندلی‌ها، تشک‌ها، ملحفه‌ها و اشیاء روزمره‌ی دیگر با شبکه سیاه و سفید مثلث‌بندی شده‌ای رنگ شده‌اند که ساختار توری شکل آن سطوح را در آن واحد هم شکل می‌دهد، هم محو می‌کند و سبب می‌شود که آن‌ها اشکال کارتونی به نظر برسند.
علاوه بر اشیاء و تصاویر که نقش قهرمان‌هایی را ایفا می‌کنند که در بافت دنیای هنری او زندگی می‌کنند، فیشر معمولاً موقعیت‌هایی را در فضا خلق می‌کند که فضاهای داخلی را از یک روایت بالقوه که در آن تمام اشکال تجسم و داستان‌سرایی را تجربه می‌کند، انتزاع کنند. اساس «دکتر گاتزلبرگ؛ نابودی تمدن» (1999) سازماندهی مجدد شیوه بینایی مسات «گربه‌هایی که از سطوح منعکس شده ساخته می‌شوند، خودشان به طور مکرر و متنوعی در روند بی‌پایان شکست‌ها، بازتاب‌ها و تجزیه‌ها در فضاهای بازتابی منعکس می‌شوند. در کارهای او گربه همیشه نقش واسطه پیام را ایفا می‌کند: لمیده در سناریوهای خانگی یا مصرانه نشسته روی یخچال یا مقابل اجاق.
ماده تغییر شکل‌دهنده دیگری که در مورد علاقه اوست مومو است که پیکرها، سرها و اشیاء را با آن روکش می‌کند، مثل زنان شمعی در «چه می‌شود اگر تلفن زنگ بزند» که زیبایی و شخصیتی‌شان در جریان نمایشگاه ذوب می‌شود.
در طراحی‌های بی‌شمارش از همه چیز بهره می‌برد، از نماهای داخلی بدن تا تصاویر تبلیغاتی در Jet Set Lady (2000)، طراحی‌هایش از درختی که با سر هم کردن الوارهای نخراشیده ساخته شده بود مثل میوه‌های فراوانی آویزان شده بودند.
در «غشاء؛ نیمی پر، نیمی خالی» (2000) اتاق با ساختار سستی از قالب‌های چوبی تعریف شده است جسمیت آن فضایی خالی است که با پارچه قرمز بریده‌بریده شده‌ای آویخته شده؛ پارچه‌ای که انگار گرمایی شدید آن را ذوب کرده است.
بیانیه فیشر «خواستم موسیقی بشنوم اما از قبل داشت پخشمی‌شد» بی‌هیچ تردیدی رابطه‌ی پیچیده و تناقض‌آمیز موضوع و محیطش را بیان می‌کند. آرزوها و امیال ما، نحوه رفتار ما، تصمیم‌هایمان و چگونگی عملی کردنشانف همه این‌ها را مجموعه‌ای از علت و معلول‌ها تعیین می‌کنند که هرگز نمی‌توانیم آن‌ها را کاملاً درک کنیم. کار ارس فیشر جهانی را آشکار می‌کند که از لایه‌های متعددی تشکیل شده است. لایه‌هایی که به لحاظ زمان و مواد رندر (render) شده‌اند به گونه‌ای که موقتاً ممکن است «واقعیت» توصیف شوند. واقعیت موقتی که او با غرابت و تناقض شکل می‌دهد. تدارک دیدن سناریوهای محتمل و به وجود اوردن ساختارهایی برای فهم بالقوه آن چه که هنوز موجود نیست، هر دو در تجربه فیشر همیشه نقش عمده‌ای دارند: واقعیتی اتفاق افتاده است اما ما به آن هنوز توجه نکرده‌ایم. متأسفانه کار او همیشه به ما یادآوری می‌کند که ما خیلی خوب نمی‌‌بینیم، نمی‌شنویم، نمی‌فهمیم و با ما همدردی می‌کند که: «خواستم موسیقی بشنوم اما از قبل داشت پخش می‌شد.»
این جمله هم‌چنین به هم‌پوشانی وقایع و زمان‌ها اشاره دارد، به این معنی که واقعیت می‌تواند در جهان‌های موازی ادراک شود؛ به طور متقابل هم از طریق دریافت ذهنی و هم وجود عینی.
فیشر در کلاژهای اخیرش شروع به تجربه هم‌پوشانی و هم ارزی همین لایه‌های واقعیت کرده است. مثل «پرنده می‌خواند، باران می‌بارد» (2004) که اثر در روند هم‌پوشانی دو لایه بصری شکل می‌گیرد. انکار قطره‌ای بزرگ از گرافیتی بر زمین آسفالت فرو می‌چکد. این آمیزش نقاشی و عکس هم در سطح فوقانی تصویر که به نوعی شمایل‌نگاری است و هم در سطح میانجی روی می‌دهد و قطره‌ای که در بالای تصویر میان هوا و زمین آویزان است هم رد خود را روی آسفالت به جا گذاشته است. آیا این قطره در حال افتادن است؟ یا در حال بالا رفتن است یا اصلاً هر دوی این‌ها در یک لحظه روی می‌دهد؟ این جاست که ممکن است هنرمند به ما اشاره می‌کند: «فراموش نکنید این جاذبه است که شما را به صندلی می‌چسباند.»
منبع:
دوهفته‌نامه هنرهای تجسمی تندیس، ص 25-24، شماره هشتاد و سه