مونا حاتوم

مونا حاتوم، متولد 1952

خانم حاتوم متولد بیروت در لبنان است. او تحصیلات اولیه خود را بین سال‌های 1972ـ1970 در دانشگاه بیروت گذراند. حاتوم در سال 1975 سفری سیاحتی به لندن داشت و به دلیل جنگ‌های داخلی لبنان در آنجا ماندگار شد. سپس در مدرسه هنر بایام‌شا (Bayam Shaw) (1979 ـ 1975) و بعد از آن مدرسه هنرهای زیبای اسلید (Slade) (1981 ـ 1979) مشغول به تحصیل شد. او از آن زمان نمایشگاه‌های بزرگی را برپا کرده و آثارش در معتبرترین نمایشگاه‌ها به نمایش درآمده است. آثاری همانند «هویت و گزینش اندام انسانی 1995 ـ 1895» در چهل و ششمین بینال ونیز و «برسر گذرگاه: هنر در پایان سده بیستم، در گالری تیت لندن (1995) و «داکومنتا 10»، شهر کاسل آلمان (2002). او یک نمایشگاه انفرادی در موزه هنرهای مدرن، مرکز ژرژ پمپیدو پاریس در 1994 برپا کرد و یک نمایشگاه انفرادی توسط موزه هنرهای معاصر شیکاگو در سال 1997 ترتیب داده شد که متعاقباً در موزه جدید هنرهای معاصر نیویورک، موزه هنرهای مدرن، گالری ملی هنرهای مدرن آکسفورد و موزه ملی هنرهای مدرن اسکاتلند در ادینبرگ تکرار شد. در سال 2000، نمایشگاهی به نام «سراسر دنیا به مانند یک خاک بیگانه» ترتیب داد که به عنوان مراسم افتتاحیه برنامه هنرهای تجسمی گالری دووین (Duveen) در تیت بریتین لندن محسوب می‌شد. اخیراً، یک نمایشگاه توسط مرکز هنرهای سالامانکا و مرکز هنرهای معاصر گالگو، سانتیاگو دکومپوستله برای او ترتیب داده شد و بین سال‌های 2003 ـ 2002 به نمایش درآمد. او نامزد جایزه ترنر در گالری تیت لندن (1995) شد و اجازه اقامت در مرکز بین‌المللی هنرمندان (DAAD) در برلین (2003 ـ 2004) را دریافت نمود. حاتوم در لندن سکونت دارد و همچنان مشغول به کار است.

مونا حاتوم در ابتدا کارش را با هنر اجرا و ویدیو آغاز و از اواخر دهه 1980 میلادی با مجسمه و چیدمان کار کرده است. آثار حاتوم با مضامینی چون هویت، اختلال و محدودیت و همچنین عقاید متضادی از شیفتگی و انزجار سروکار دارد. او سال‌ها با اشیای خانگی به عنوان نقطه شروع کار مجسمه کار کرده است، و با دستکاری موقعیت و مقیاس و انتخاب مواد و استفاده مبتکرانه از انواع اثاثیه و ظروف آشپزخانه آثارش را به نمایش گذاشته است. او سعی در تغییر مفاهیم در جهت ایجاد رعب و وحشت و خطر را دارد. «محروم از ارتباط با دیگران» (1993) یکی از انواع مجسمه‌های اوست که تخت خواب نوزادی را به نمایش می‌گذارد، اما در این رهگذر، هرگونه مفهوم امنیت یا محبت فراموش شده است؛ آنگونه که سطح تخت یک فولاد سخت و براق است و سیم‌کشی‌های محکم جایگزین فنرها شده‌اند. «عمق حلق» (1996)، سفری به عمق وجود یک هنرمند را به تصویر می‌کشد، یعنی آن هنگام که فیلم‌برداری از داخل حلق و نای انسان در درون یک بشقاب شیشه‌ای شام بر روی میز انجام می‌شود. این اثر، به طرزی آشکار دلهره‌آور است. به نظر می‌رسد این نوع استفاده خشن از دوربین جست‌وجوگر شکل اعلایی از حمایت و مراقبت از بدن باشد، اما اثر بیلبورد او با نام «برفراز کالبد بی‌جان من» (2002ـ1988) درست نقطه مقابل آن قرار دارد. او در این اثر از بدن خود در یک عمل اعتراض‌آمیز در حالتی استفاده می‌کند که به ظلم در شکل یک سرباز اسباب‌بازی بر روی زمین خیره مانده است.
حاتوم از همان ابتدای کار هنری‌اش، جریان الکتریسیته و عبور آن از اشیاء گوناگون را آزمود، و از آن زمان این ویژگی همیشگی آثار او محسوب می‌شود. مجسمه جنبشی او با نام «+ و -» (1994) عنوان خود را از قطب‌های منفی/ مثبت به کار رفته در جریان الکتریسیته اقتباس نموده و برای تفاوت قایل شدن میان حالات دارای جریان و خنثی به کار رفته است. حاتوم با استفاده از بازوی چرخشی یک موتور الکتریکی، دست به خلق طراحی محو شونده‌ای زده است، که دائماً در حال ایجاد و محو علایمی خاص در بستری از شن است. او در ساخت مجسمه برنزی‌اش (2001 ـ 1991) مجدداً تضاد سیستم بسته‌ای را می‌جوید که نمادی از «بی‌نهای»، یعنی نام اثر است، و در آن یک سرباز کوچک اسباب‌بازی را در وضعیتی بی‌آغاز و بی‌پایان قرار داده است.
برای مطالعه بیش‌تر:
1. گای برت، کاترین دزگر، مصاحبه‌ای با مایکل آرکر، و نوشته‌های پیرو مانتزونی و مونا حاتوم، نشر فایدون، لندن، 1997
2. تامار گارب، مصاحبه‌ای با هنرمند و ژانین آنتونی، مرکز هنری سالامانکا، مرکز گالگو هنرهای معاصر، سانتیاگو دکومپوستلا